Strona WWW - Czytelnia „Zdrój”

Czytelnia „Zdrój”

	BIBLIOTEKA RODZINY HULKÓW
	Hulkowie – silnie związani z Żyrardowem – czynnie uczestniczyli w życiu kulturalnym i oświatowym miasta. Ich działalność, szczególnie w środowisku robotniczym, miała szeroki charakter. Należały do niej m.in.: mecenat, redagowanie czasopism, konserwacja książek, upowszechnianie czytelnictwa, odczyty. Szczególnie aktywny na tym polu był Paweł Hulka-Laskowski. Z jego pasji do książek powstała idea powołania do życia prywatnej (rodzinnej) biblioteki.

			Misję zorganizowania i pro- wadzenia Czytelni ZDRÓJ (taką nazwę biblioteka otrzymała od założycieli) Hulka powierzył córce, Elżbiecie. Pisarz pomógł jej finansowo w zakupie części wyposażenia i druku ulotek informacyjnych, w których jesienią 1932 roku Elżbieta Hulkówna informowała:
	Elżbieta Hulkówna - zdj. z archiwum MBP

	"Niniejszym mam zaszczyt zawiadomić […], że otworzyłam w Żyrardowie przy ul. Szkolnej 10 czytelnię „ZDRÓJ” zaopatrywaną stale w pierwszorzędne nowości beletrystyczne, publicystyczne i popularno–naukowe. Posiadam duży wybór współczesnych książek francuskich i niemieckich. Warunki korzystania z wypożyczalni książek są bardzo dostępne. Dla uczącej się młodzieży specjalne ustępstwa. Czytelnia udziela swoim abonentom porad w doborze lektury specjalnej i uwzględnia życzenia indywidualne przy zaopatrywaniu się w nowości [...]."
			Ulotka informująca o otwarciu Czytelni ZDRÓJ - dokument pochodzi ze zbiorów Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie.

	Pierwotny fundament zbiorów Czytelni stanowiły egzemplarze - przekazywane Pawłowi Hulce-Laskowskiemu do recenzji - od wydawnictw z którymi na stałe współpracował, m.in.: Rój, Gebethner i Wolff, Trzaska, Evert i Michalski. W skład księgozbioru wchodziła klasyka literatury pięknej, dzieła: Kochanowskiego, Kasprowicza, Staffa, Wyspiańskiego, Żeromskiego, Hamsuna, Jacobsona, Jokaiego, Gide’a, de la Roche’a, Wellsa, Zweiga oraz liczna reprezentacja lektur szkolnych. W bibliotece można było przejrzeć pisma literackie i tygodniki, wśród nich: Wiadomości Literackie, Pologne Litteraire, Skamander, Pion, Prosto z Mostu, Tygodnik Ilustrowany, Sygnały, Redutę, Kino.
	Pośród spuścizny po rodzinie Hulków - zachowanej w zbiorach Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie - można znaleźć sprawozdanie za 1938 rok sporządzone przez Elżbietę Hulkównę. Stanowi ono bogate źródło informacji o działalności Czytelni ZDRÓJ. Czytamy w nim, że biblioteka zajmowała wówczas jedynie 2 niewielkie izby z wejściem od podwórza. Księgozbiór liczył wówczas tylko 2216 woluminów. W jego skład wchodziło 260 egzemplarzy literatury pięknej dla młodzieży, 1506 pozycji dla dorosłych, książek naukowych było 450. Do biblioteki zapisało się 678 czytelników, a wypożyczeń odnotowano - 19768. Czytelnia ZDRÓJ była otwarta codziennie od godziny 15:30 do 18:00.


	Zawiadomienie o przyznaniu Czytelni ZDRÓJ (jako pełniacej rolę biblioteki miejskiej) subwencji w kwocie 50,00 zł. na rok budżetowy 1939/40 - dokument pochodzi ze zbiorów Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie.		W roku sprawozdawczym 1938 utrzymanie ZDROJU pochła- niało 4.322 zł., z czego 2.300 zł. przeznaczono na zakup 575 nowych książek. Korzystanie z nich nie było jednak bezpłatne. Od osób dorosłych pobierano abonament miesięczny - od 75 gr. do 1 zł., natomiast młodzież szkolną - w zamian za bardzo niewielką subwencję miejską - z opłat zwalniano.

	Z tamtym okresem, i rodziną Hulków, związana jest postać Stanisława Uhlenfelda (wuja Elżbiety), znanego i cenionego introligatora żyrardowskiego, który przez długie lata dbał o stan zbiorów Czytelni ZDRÓJ. Dzięki jego zabiegom książki zyskały jednolitą i solidną oprawę, co pozwoliło im przetrwać przez dziesiątki lat. Do dziś zachowała się jedynie część księgozbioru Hulków (412 egz.), która przechowywana jest w siedzibie Centrali MBP przy ul. Mostowej 1, tworząc bliską naszemu sercu kolekcję. Do najstarszych książek w zbiorze należą: - Dziennik praw Królestwa Polskiego. T. 15 (1834 r.), - Kraszewski J.J. - Żywot i sprawy JmP Medarda z Gołczwi Pełki : z notat familijnych spisane (1876 r.), - Krasiński Z. - Irydyon (1898 r.), - Chmielowski P. - Liberalizm i obskurantyzm na Liwie i Rusi 1815-1823 (1898 r.), - Seidel A. - Transwal i Boerowie (1899 r.).
	Czytelnia ZDRÓJ funkcjonowała do 1961 roku. Później całe wyposażenie i księgozbiór odkupił od właścicielki Urząd Miasta w Żyrardowie. Na jego bazie w roku 1969 powstała, dzisiaj już nieistniejąca, Filia nr 1 Miejskiej Biblioteki Publicznej. Córka Pawła Hulki-Laskowskiego do roku 1970 była jej pierwszą kierowniczką. Elżbieta Hulkówna w pamięci swoich czytelników pozostała osobą, która potrafiła wszystkim dobrać odpowiednią i wartościową literaturę, a zachęcając kolejne pokolenia do kontaktu z książką na stałe wpisała się w historię żyrardowskiego bibliotekarstwa.

	Źródła: Archiwum Miejskiej Biblioteki Publicznej z Żyrardowie. Dokumenty Czytelni „Zdrój” ze zbiorów Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie. Żuchlewska, Teresa (1997): Działalność kulturalno-oświatowa Pawła Hulki-Laskowskiego i jego rodziny [w:] Materiały do etnografii miasta cz. 5. Red. A. Stawarz. Żyrardów, Towarzystwo Przyjaciół Żyrardowa, s. 63-64.

W 2011 roku Miejska Biblioteka Publiczna w Żyrardowie dla uczczenia 130. rocznicy urodzin oraz 65. rocznicy śmierci swojego patrona Pawła Hulki-Laskowskiego, wyjątkowo udostępniła szerokiej publiczności, część zachowanego księgozbioru Czytelni ZDRÓJ. Przygotowana wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem użytkowników Biblioteki.

Powrót

Czytelnia „Zdrój”

BIBLIOTEKA RODZINY HULKÓW

Misję zorganizowania i pro- wadzenia Czytelni ZDRÓJ (taką nazwę biblioteka otrzymała od założycieli) Hulka powierzył córce, Elżbiecie.

Pisarz pomógł jej finansowo w zakupie części wyposażenia i druku ulotek informacyjnych, w których jesienią 1932 roku Elżbieta Hulkówna informowała:

"Niniejszym mam zaszczyt zawiadomić […], że otworzyłam w Żyrardowie przy ul. Szkolnej 10 czytelnię „ZDRÓJ” zaopatrywaną stale w pierwszorzędne nowości beletrystyczne, publicystyczne i popularno–naukowe. Posiadam duży wybór współczesnych książek francuskich i niemieckich.

Warunki korzystania z wypożyczalni książek są bardzo dostępne. Dla uczącej się młodzieży specjalne ustępstwa.

Czytelnia udziela swoim abonentom porad w doborze lektury specjalnej i uwzględnia życzenia indywidualne przy zaopatrywaniu się w nowości [...]."

Do dziś zachowała się jedynie część księgozbioru Hulków (412 egz.), która przechowywana jest w siedzibie Centrali MBP przy ul. Mostowej 1, tworząc bliską naszemu sercu kolekcję. Do najstarszych książek w zbiorze należą:

- Dziennik praw Królestwa Polskiego. T. 15 (1834 r.),

- Kraszewski J.J. - Żywot i sprawy JmP Medarda z Gołczwi Pełki : z notat familijnych spisane (1876 r.),

- Krasiński Z. - Irydyon (1898 r.),

- Chmielowski P. - Liberalizm i obskurantyzm na Liwie i Rusi 1815-1823 (1898 r.),

- Seidel A. - Transwal i Boerowie (1899 r.).

Elżbieta Hulkówna w pamięci swoich czytelników pozostała osobą, która potrafiła wszystkim dobrać odpowiednią i wartościową literaturę, a zachęcając kolejne pokolenia do kontaktu z książką na stałe wpisała się w historię żyrardowskiego bibliotekarstwa.

Źródła:

Archiwum Miejskiej Biblioteki Publicznej z Żyrardowie.

Dokumenty Czytelni „Zdrój” ze zbiorów Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie.

Żuchlewska, Teresa (1997): Działalność kulturalno-oświatowa Pawła Hulki-Laskowskiego i jego rodziny [w:] Materiały do etnografii miasta cz. 5. Red. A. Stawarz. Żyrardów, Towarzystwo Przyjaciół Żyrardowa, s. 63-64.